Giá trị là gì?

307

“Sai một li, đi một dặm”. Trong Lean, nếu chúng ta xác định sai giá trị, mọi thứ sẽ đi chệch hướng. Giá trị chính là nền móng, là cốt lõi của mọi hoạt động.

Vậy giá trị thực sự là gì? Để hiểu rõ, hãy bắt đầu bằng những câu hỏi cơ bản:

1. Ai là khách hàng của chúng ta, bao gồm cả khách hàng nội bộ và bên ngoài?
2. Họ cần gì ở chúng ta? (Điều gì họ thực sự coi trọng?)

Hành trình của hộp Salad: Bài học về giá trị

Thoạt nhìn, có vẻ như hộp salad chỉ đơn giản là vài loại rau củ bỏ vào hộp nhựa. Nhưng ít ai ngờ rằng, đằng sau sản phẩm quen thuộc ấy là cả một câu chuyện thú vị về giá trị – yếu tố cốt lõi của triết lý Lean.

Để có được những lá rau tươi ngon trong tay bạn, cả một chuỗi quy trình phức tạp đã diễn ra: từ gieo trồng, thu hoạch, vận chuyển, sơ chế, đóng gói, cho đến khi sản phẩm được bày bán trên kệ. Mỗi công đoạn đều phải được cải thiện để đảm bảo chất lượng, độ tươi ngon, và quan trọng nhất là mang lại giá trị cho cả người sản xuất lẫn người tiêu dùng.

Nếu rau bị dập nát trong quá trình vận chuyển, hay khâu đóng gói không đảm bảo vệ sinh, giá trị sản phẩm sẽ giảm sút. Đó là lý do triết lý Lean ra đời. Lean không chỉ là phương pháp quản lý, mà còn là cách tư duy, giúp chúng ta nhìn nhận mọi quy trình dưới góc độ giá trị, từ đó loại bỏ những bước không cần thiết, nâng cao hiệu quả hoạt động.

Giá trị là gì?

Giá trị trong Lean được định nghĩa là bất cứ điều gì khách hàng sẵn sàng trả tiền. Nó phải đáp ứng nhu cầu của họ, mang lại lợi ích trực tiếp và đáng giá từng đồng họ bỏ ra.

Để một hoạt động được coi là tạo giá trị, nó phải đáp ứng ba tiêu chí quan trọng sau:

• Khách hàng sẵn sàng trả tiền cho nó: Hoạt động phải tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ mà khách hàng thực sự cần hoặc mong muốn.
• Thay đổi sản phẩm hoặc dịch vụ theo cách nào đó: Hoạt động phải chuyển đổi hoặc cải thiện trạng thái của sản phẩm, ví dụ như lắp ráp, gia công, thiết kế.
• Thực hiện đúng ngay từ lần đầu tiên: Hoạt động không được tạo ra lỗi hay cần làm lại, vì điều đó gây lãng phí​

Ví dụ: Hướng dẫn sử dụng máy tập lần đầu 

• Khách hàng sẵn sàng trả tiền: Khách hàng, đặc biệt là người mới tập, thường cần hướng dẫn cách sử dụng máy tập để đạt được mục tiêu tập luyện một cách hiệu quả. Nhiều phòng tập tích hợp dịch vụ này vào gói thành viên như một giá trị gia tăng.
• Thay đổi sản phẩm hoặc dịch vụ theo cách nào đó: Nhân viên hoặc huấn luyện viên chỉ cách sử dụng đúng máy móc, điều chỉnh phù hợp với thể trạng, từ đó cải thiện hiệu quả tập luyện và giúp khách hàng làm quen nhanh chóng với các thiết bị.
• Thực hiện đúng ngay từ lần đầu tiên: Huấn luyện viên giải thích cặn kẽ cách dùng, đồng thời kiểm tra khách hàng thực hiện để đảm bảo họ nắm bắt đúng và tránh chấn thương.

3 loại hoạt động trong Lean:

1. Hoạt động tạo ra giá trị gia tăng (Value-Added – VA)
2. Hoạt động cần thiết nhưng không tạo giá trị (Necessary Non-Value-Added – NNVA)
3. Hoạt động không tạo giá trị (Non-Value-Added – NVA)

Ví dụ:

1. Hoạt động tạo ra giá trị gia tăng (Value-Added – VA): Đo chỉ số cơ thể (InBody Scan hoặc đo BMI)

• Khách hàng trả tiền để biết rõ tình trạng cơ thể (tỷ lệ mỡ, cơ bắp, nước) và có cơ sở thiết lập mục tiêu tập luyện.
• Hoạt động này thay đổi trạng thái nhận thức của khách hàng về sức khỏe hiện tại.
• Kết quả đo lường chính xác ngay lần đầu tiên, không cần làm lại.

2. Hoạt động cần thiết nhưng không tạo giá trị (Necessary Non-Value-Added – NNVA): Quét mã thành viên hoặc kiểm tra vé vào cửa

• Hoạt động này không tạo ra giá trị cho khách hàng nhưng là quy trình bắt buộc để quản lý hiệu quả.

3. Hoạt động không tạo giá trị (Non-Value-Added – NVA): Tìm kiếm hoặc sắp xếp lại tạ vứt bừa bãi.

Nhiều nghiên cứu trong lĩnh vực Lean và quản lý quy trình cho thấy rằng trên 95% hoạt động trong phòng tập không tạo ra giá trị trực tiếp cho khách hàng. Con số này thật đáng kinh ngạc, phải không? Nó như một lời cảnh tỉnh, thôi thúc chúng ta nhìn nhận lại cách thức vận hành, tìm kiếm và loại bỏ những lãng phí tiềm ẩn.

Hãy tưởng tượng, nếu chúng ta có thể tinh gọn quy trình, loại bỏ 50% những hoạt động không cần thiết, nguồn lực tiết kiệm được sẽ khổng lồ đến mức nào! Thời gian, nhân lực, chi phí… tất cả sẽ được tối ưu hóa để tập trung vào những hoạt động cốt lõi, mang lại giá trị đích thực cho khách hàng.

Lean chính là chiếc la bàn dẫn đường, giúp chúng ta khám phá ra những “kho báu” tiềm ẩn trong doanh nghiệp. Nó không chỉ là công cụ để cắt giảm chi phí, mà còn là triết lý kinh doanh, là chìa khóa để tạo nên sự khác biệt và thành công bền vững.